‍ آیا قواعد و مقررات دیپلماتیک تغییر کرده یا…؟

 این روزها، اخبار مربوط به اولین سفر رئیس محترم مجلس شورای اسلامی، جناب آقای دکتر قالیباف به روسیه و حواشی قبل و بعد از آن، در صدر اخبار رسمی و غیررسمی، به ویژه در فضای مجازی قرار گرفته است.

برخی افراد و محافل، انجام سفر را ضروری و نتایج آن را عزّتمندانه و برخی آن را به دلیل امتناع رییس جمهوری روسیه از ملاقات با رئیس مجلس ایران و عدم دریافت مستقیم پیام راهبردی رهبری معظم انقلاب، غیرضرور و حتی آن را نوعی بی احترامی به ایران و ریاست مجلس آن، تلقی می کنند.

فارغ از مباحث سیاسی و جناحی، با شنیدن اخبار مربوط به این سفر، ناخودآگاه به یاد سوابق و تاریخ دیدارهای دیپلماتیک بین مقامات دو کشور افتادم و اینکه در گذشته،  جمهوری اسلامی ایران و مسئولان آن، چه جایگاهی در سطح بین الملل، داشتند و امروز به چه جایگاهی رسیده اند؟

 معمولاً، عرفی در سطح روابط دیپلماتیک بین کشورها وجود دارد و آن اینکه اگر شخصی، حامل پیامی از مقام بالاتر خود برای مقام عالی کشور میزبان باشد، وی در واقع، در مقام و جایگاه خود به آن کشور سفر نمی‌کند؛ بلکه فرستاده ویژه مقام مافوق خود تلقی شده و در کشور میزبان، با ایشان در همان رده برخورد می شود و از وی میزبانی می کنند.

مثلا، پیام امام خمینی(ره) به میخائیل گورباچف، رئیس جمهوری وقت شوروی، توسط یک هیئت غیر دیپلماتیک و سیاسی، به سرپرستی آیت الله جوادی آملی که شخصیتی مذهبی و کاملا غیر سیاسی بود، مستقیماً توسط شخص گورباچف دریافت شد و چون آیت‌الله جوادی آملی، فرستاده ویژه رهبر انقلاب اسلامی محسوب می‌شد؛ باید در حد و اندازه یک شخصیت عالی رتبه،مستقیما  پیام رهبری را تقدیم رئیس جمهوری شوروی می کرد و بالعکس پاسخ گورباچف، توسط وزیر خارجه شوروی آقای شوارد نادزه، مستقیم تقدیم امام خمینی(ره) شد.

همچنین به خاطر داریم، در سی ام خرداد سال ۱۳۶۸ با اینکه صدام، متحد شوروی، با تجهیزات و ادوات نظامی این کشور با ایران می جنگید، آیت الله هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی، سفری تاریخی به مسکو داشت و به عنوان رییس مجلس ایران، از آنچنان جایگاه و شاُنیّتی برخوردار بود که اولاً، بنا به دعوت رسمی شخص میخائیل گورباچف به این کشور سفر کرد و توسط ایشان نیز مورد استقبال رسمی و دیپلماتیک قرار گرفت و ثانیا، تصمیمات و توافقات حاصله درآن سفر تاریخی، از آنچنان اهمیتی برخوردار بود که تا سالهای سال، پشتوانه همکاری ها و روابط دو کشور قرار گرفت که انعقاد قرارداد خرید موشک های استراتژیک اس ۳۰۰ یکی از دستاوردهای آن سفر محسوب می شود.

 دوران ریاست جمهوری ایشان نیز بنا به گفته مقامات وزارت خارجه و اسناد موجود، وقتی مقامی در هر سطح سیاسی، حتی اظهار می کرد، حامل  پیام شفاهی رئیس جمهوری ایران برای مقامات کشور میزبان است،  به ایشان در بالاترین سطح مقامات آن کشور، وقت ملاقات داده می‌شد و پیام  شفاهی آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی، مستقیم و بدون واسطه ابلاغ می شد.

حال سوال اساسی اینجاست که آیا جایگاه سیاسی مسوولان و نهادهای جمهوری اسلامی ایران، نسبت به گذشته تنزّل پیدا کرده و یا  دستور العملهای دیپلماتیک  گذشته، تغییر کرده و دیگر در جایگاه و اهمیت خود قرار ندارند؟