نقش احزاب و مهمترین نقص اصلاحیه قانون انتخابات

به گزارش پایگاه رسمی اطلاع رسانی جمهوریت ایران اسلامی، آیت الله رسول منتجب‌نیا دبیرکل حزب جمهوریت و قائم مقام اسبق اعتماد ملی با خوانشی دقیق از نقش احزاب در تحقق دموکراسی در گفتگوی اختصاصی با هفته نامه شما (هفته نامه حزب مؤتلفه اسلامی) به موضوع اصلاح قانون انتخابات و خلأ و آسیب‌های ناشی از در نظر نگرفتن احزاب در آن پرداخت.

*پایه‌گذاران حزبی جمهوری اسلامی

امروز وجود احزاب در جهان جزء ضرورت‌های لاینفک جامعه است. قوت، قدرت، گستردگی احزاب نشانه قطعی پیشرفت ، توسعه و مردم‌سالاری نظام محسوب می‌شود. انتخابات در کشورها در سال‌های مختلف رقابت بین احزاب است نه رقابت بین افراد.

پس از 42 سال از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز در نگاه برخی از عامه مردم و حتی خواص، احزاب به‌عنوان امری زائد و حتی امری مضر و مغایر با نظام اسلامی و ولایی جلوه می‌کند؛ درحالی‌که پایه‌گذاران جمهوری اسلامی اکثراً حزبی بوده و هستند. حضرت امام(ره) اگر خودشان حزبی نبودند اما طرفدار احزاب بودند و مقام معظم رهبری نیز از پیش از انقلاب اسلامی سابقه فعالیت حزبی داشته و بعد از انقلاب نیز دبیرکل حزب بودند.

*هویت انتخابات و حضور احزاب

در جمهوری اسلامی نظام ما بر دوپایه است، بخش اسلامیت نظام ما دارای متولیان بسیاری است و درواقع اهرم و فیلترهای قوی در این بخش وجود دارد که اجازه ایجاد اخلال را نمی‌دهند وجود رهبری، مراجع تقلید، علمای عظام و… نسبت به مغایرت مسائل با دین غیورانه برخورد می‌کنند.

بخش دوم جمهوریت نظام است، وجود جمهوریت وابسته به انتخابات و همه‌پرسی است، انتخابات بدون وجود احزاب و نظام حزبی در بسیاری از موارد هویت و حقیقت خود را از دست می‌دهد؛ زیرا در فرصتی کوتاهی کاندیدا فرایند ثبت‌نام و تأیید صلاحیت را طی می‌کند و سپس باید خود را به مردم معرفی می‌کند، بعد از این مرحله کاندیدا با صرف هزینه هنگفت تبلیغاتی باید بتواند به جذب نیرو و به ارائه شعارهای بدون برنامه‌ریزی و جذاب و بدون چارچوب برای جلب نظر مردم بپردازد تا فضای سیاسی و تبلیغاتی را به دست گیرد. در این روال تفاوتی نمی‌کند که فرد عضو جناح چپ باشد یا راست یا میانه. اگر کاندیدایی این کار را نکند عقب می‌ماند، درصد بیشتری از مردم تحت تأثیر شعارها قرار می‌گیرند با فرض حضور گسترده مردم، و تأثیرپذیری از شعارها و وعده‌وعیدها کاندیداهایی رأی می‌آورند که بعد از رأی‌آوری نه برای مردم امکان ارتباط با منتخب خود است و نه منتخب خود را پاسخگوی مردم تا پایان دوره خدمت می‌داند در چنین وضعی فردی شعار جامعه مدنی سر می‌دهد و دیگران شعارهایی مثل سازندگی و عدالت و حل مسائل جهانی و کلید و… را طرح می‌کنند و بعد از رأی‌آوردن هیچ عملی پشت سر آن‌ها نیست این فرایند انتخابات ماست.

انتخابات صحیح، در صورتی است که فرصتی مناسب و گسترده در اختیار مردم باشد تا بتوانند افراد را شناسایی کنند و از آن‌ها برنامه بخواهند و این برنامه‌ها مطالعه و کارشناسی شوند و مردم در زمان انتخابات به کسی که برنامه‌ها را دیده و شایستگی لازم را احراز کرده رأی دهند، این موضوع نیازمند زمان موسع و ابزاری است که بدون وجود نظام حزبی و بدون وجود احزاب قدرتمند این شناخت، آگاهی و انتخاب صحیح و آگاهانه محقق نمی‌شود . پس از انتخابات نیز جریان مطالبه‌گری از شعارها، وعده‌ها و برنامه‌ها محقق می‌شود؛ بنابراین بدون وجود احزاب قدرتمند دارای برنامه و وعده‌های با پشتوانه، انتخابات صحیح به نظر نمی‌آید در این شرایط مردم تنها به‌پای صندوق رأی می‌آیند و همین سبب می‌شود گاهی شعارهای پوپولیستی و بدون پشتوانه سر داده شود که گاهی مردم را جذب و گاهی دفع می‌کند.

*حزب رابطی برای تحقق وعده‌های اقشار

سایر وظایف احزاب شامل کادرسازی، برنامه‌ریزی یا دولت در سایه و حتی سازمان‌دهی معترضین و منتقدان است. ما هرازگاهی شاهد حضور و تجمع برخی از اقشار برای احقاق حقشان هستیم. ما عنوان می‌کنیم انتقاد حق مسلم مردم است اما این افراد نمی‌دانند چگونه بیایند و مطالبه‎‌شان را مطرح کنند. علاوه بر این در میان افرادمنتقد، افراد ماجراجویی می‌آیند و مطالبه‌گری را تبدیل به شورش می‌کنند و قشری که حرکت کردند مورد هجمه قرار می‌گیرند و چه‌بسا خطر یا فتنه‌ای برای نظام نیز ایجاد می‌شود درحالی‌که یکی از وظایف احزاب سازمان‌دهی منتقدین است و دولت نیز باید موظف باشد از آن‌ها حفاظت کند تا کسی متعرض آن‌ها نشود و خواسته به‌حق آن‌ها منحرف نگردد. احزاب وظایف زیادی دارند

*از بی‌توجهی به احزاب تا بی‌توجهی به قانون اساسی

در قانون انتخابات مجلس که در دوره قبل به آن تا حدودی پرداخته‌شده بود، اشاره‌ای به احزاب و نقش آن‌ها به‌صورت ناقص شده بود. در اصلاحیه اخیر اشکالات فراوانی وجود دارد، یکی از عمده‌ترین اشکالات عدم اشاره به احزاب است گو اینکه احزاب در کشور رسمیت ندارند و در اصل 26 قانون اساسی ذکری از آن‌ها نشده و این جزء نواقص این کار است. نباید تصور کرد وجود نظام حزبی، مغایر نظام ولایی است. اتفاقاً تحقق‌بخش نظام ولایی وجود احزاب است و اگر احزاب باشند نظام ولایی و اسلامی تضمین می‌شود، احزاب شناسنامه‌دار و مورد اعتماد می‌توانند مردم را سازمان‌دهی کنند. در رأس نظام، رهبری و نظام ولایی و احزاب ولایتمدار هستند، یکی از اشکالات عمده این اصلاحیه هیچ اشاره‌ای به احزاب نشده و این به نگاه ناقص برخی از خواص و عوام نسبت به احزاب مربوط است. امیدواریم با حضور نخبگان در بحث احزاب، تغییر نگرش غلط نسبت به تحزب نیز اصلاح شود.

نوشته شده توسط: modir